Nalatenschapsmediation

Steeds vaker leidt een erfenis tot rechtszaken en familiebreuken. Er is steeds meer behoefte om conflicten gezamenlijk op te lossen in plaats van langdurige en kostbare procedures volgen, waarvan de uitkomst hoogst onzeker is en eigenlijk is altijd één partij niet tevreden! Nalatenschapsmediation biedt een mooi alternatief en is (gelukkig) in opkomst.

Wat is mediation?

Mediation is een vorm van conflictbeheersing zonder tussenkomst van een rechter. Een onafhankelijke deskundige (de mediator) begeleidt de partijen bij het vinden van een oplossing. De mediator kiest geen partij, zoals bij een advocaat wel het geval is. In mediation is namelijk niet van belang wie er gelijk heeft. Het is juist de bedoeling dat partijen een oplossing vinden, waarin zij zich allemaal kunnen vinden. De mediator zoekt naar de gemeenschappelijke belangen en probeert begrip te kweken voor andermans standpunten. Hierin ligt vaak de oplossing van het conflict. Er wordt ook veel aandacht besteed aan emotionele en psychologische aspecten.

Waarom mediation?

Wanneer een conflict eindigt bij de rechter, zijn de onderlinge relaties meestal ernstig beschadigd. In een rechtszaal worden vaak de materiële zaken uitgevochten op juridische standpunten. Terwijl het in de meeste gevallen juist om de onderliggende gevoelens gaat. Zeker bij conflicten binnen de familie is dit het geval. Wanneer de uiteindelijke uitspraak komt, kan vaak één van de partijen zich niet vinden in deze uitspraak. Daarnaast zijn de kosten van een rechtsgang vaak hoog. Om nog niet eens te spreken wat zo’n rechtszaak voor gevolgen heeft voor de onderlinge band. Wanneer men nog verder met elkaar wil of moet, kan men beter denken aan een alternatief als mediation. Als dit echt niet meer werkt, kan je altijd nog naar de rechter.

Nalatenschapsmediation

Wanneer een dierbaar familielid komt te overlijden, komen emoties en geldzaken samen. Helaas is dit niet altijd een gelukkige combinatie. Oud familiezeer dat naar boven komt, is in veel gevallen het probleem. Steeds vaker leidt een erfenis tot rechtszaken en familiebreuken. Juist bij nalatenschappen zou men moeten denken aan mediation. Bij ernstige conflicten zegt men soms te willen breken met familie, maar het bloed gaat toch echt waar het niet gaan kan! Familie blijf je altijd. Daarnaast hebben conflicten in de familie ook invloed (en soms diepe wonden) bij generaties daarna. Nalatenschapsmediation kan voorkomen dat families uit elkaar vallen. Mediation kan soms ook familieleden weer dichter bij elkaar brengen.

Hoe gaat mediation in zijn werk?

Deelname aan mediation is vrijwillig, maar er wordt wel een inspanningsverplichting gevraagd om tot een oplossing te komen. De gesprekken kunnen met alle partijen zijn, maar ook individueel met de mediator. Alles wat er besproken wordt, is vertrouwelijk. Tenzij er expliciete afspraken worden gemaakt. Zaken die tijdens de mediation naar voren zijn gekomen en niet op een ander wijze verkrijgbaar waren, mogen dan ook normaal gesproken niet in een eventuele latere rechtszaak worden gebruikt. Voordat mediation begint, wordt een mediationovereenkomst getekend met deze afspraken. Wanneer de mediation uiteindelijk tot een oplossing voor het conflict leidt, worden afspraken in een vaststellingsovereenkomst vastgelegd. Partijen zijn aan deze afspraken pas gebonden als de vaststellingsovereenkomst is ondertekend.

Kan je al iets eerder actie ondernemen?

Jazeker; graag zelfs! Het probleem van ruzies omtrent erfenissen ligt bijvoorbeeld vaak in het feit dat er niet goed is nagedacht over de (gevolgen van de) nalatenschap door de erflater. Veel mensen hebben zelfs geen testament. Of een testament dat is verouderd. Dus maak een testament en houd deze up-to-date.

Verwacht je problemen? Benoem dan bijvoorbeeld een onafhankelijke executeur. Het onderliggende conflict wordt hier alleen (meestal) niet mee opgelost, maar de afwikkeling van de nalatenschap kan vaak wel (meer) doorgang vinden.

Pre-nalatenschapsmediation!

Het is heel fijn dat nalatenschapsmediation bestaat. Maar eerlijk gezegd, is het natuurlijk helemaal niet handig om pas ná het overlijden over de erfenis te beginnen! Velen zijn dan emotioneel en daardoor is het moeilijk om rationele beslissingen te nemen. Als je voorafgaand al weet dat de nalatenschap problemen gaat opleveren, waarom dan niet voorafgaand met elkaar al spreken? Je kan daarom ook denken aan pre-nalatenschapsmediation, als preventie van een conflict.

Onder begeleiding van een mediator ga je met de familie in gesprek over moeilijke situaties die kunnen ontstaan rondom het overlijden en de erfenis. Je kan dan de keuzes uit je testament uitleggen en eventueel daarover overleg voeren binnen de familie. Samen kan je dan afspraken maken over wat er bijvoorbeeld nu of later moet gebeuren, om er voor te zorgen dat er geen ruzie ontstaat.

Dat zal soms natuurlijk best spannend zijn, maar je geeft daarmee de erfgenamen ook de mogelijkheid om nog vragen te stellen en dat geeft vaak zo veel opluchting en begrip.  Wanneer je bent overleden, dan is het voor erfgenamen natuurlijk niet meer mogelijk. Ook zorg je ervoor dat wellicht bepaalde erfgenamen niet in een positie terecht komen, waarin zij zelf helemaal niet hebben gevraagd om in terecht te komen. Denk bijvoorbeeld aan het “lievelingskind” ten opzichte van het “andere kind”, of ontervingen.

Als je weet dat conflicten, zoals hierboven is gemeld, vaak diepe wonden kunnen geven en generaties later doorwerken, zou je dan niet graag willen dat deze tijdens leven al worden opgelost? Wil je jouw erfgenamen met problemen opzadelen? Vraag je hierbij vooral af: hoe zou ik willen dat mijn erfgenamen mij herinneren? Denk je na mij de zonvloed? Of dat je het mooi en verzorgd hebt achtergelaten? De keuze is aan jou hoe je wordt herdacht!

Garanties op geen conflicten ná overlijden zijn er natuurlijk nooit, maar als er over (moelijke) zaken al is gesproken vóór overlijden met elkaar, is er veel meer begrip en gaat het na het overlijden bijna niet meer fout.

Conclusie

Bij een conflict kan de focus helemaal gericht zijn op het winnen van dat conflict. Dat kan leiden tot een situatie die alleen maar verliezers kent. Met mediation ligt de focus op een oplossing waarbij elke partij zich kan vinden. Vooral bij erfenissen zou de focus in eerste instantie moeten liggen in het oplossen van conflicten.

Let op: afhankelijk van wanneer je dit leest, kan deze informatie verouderd zijn. De artikelen op deze website bevatten algemene (juridische) informatie, maar uitdrukkelijk geen een-op-een advies. Hulp bij een specifieke situatie? Neem dan contact op.